Uszkodzenie zabytkowego kamiennego krzyża w Kijowicach. Barbarzyństwo, niezrealizowana kradzież czy nieszczęśliwy przypadek?

Kilka dni temu został uszkodzony jeden z najstarszych zabytków powiatu oleśnickiego - XIV wieczny kamienny krzyż (pokutny?) w Kijowicach. Jest to także najciekawszy tego rodzaju krzyż w Polsce (opis jego znajduje się w artykule dr Roberta Hesia) i jeden z największych (wysokość nad poziomem gruntu 241 cm, rozpiętość ramion 109 cm, grubość 12 cm). Dlatego informacja o jego znacznym uszkodzeniu odbiła się szerokim echem wśród osób zajmujących się historią, szczególnie historią krzyży.

Krzyż w Kijowicach przed uszkodzeniem. Porównanie z wysokością człowieka pomaga ocenić jego wielkość.
Fot. Zbigniew Podurgiel

Poniższe zdjęcia są autorstwa artysty rzeźbiarza Zbigniewa Podurgiela, dla którego uszkodzenie krzyża jest wielką traumą.

Obecny wygląd pozostałości krzyża
Widać, że krzyż jest wykonany z granitu. W miejscu jego posadowienia w gruncie, widoczna jest szczelina, wskazująca, że na tę wielkość udało się pochylić krzyż do momentu jego złamania

Z uszkodzenia krzyża wynika, że zamierzono go wyciągnąć, zakładając na niego liny i używając samochodu lub traktora. Nie wyklucza się, chociaż brak jest widocznych śladów, świadomego zniszczenia lub wypadku "komunikacyjnego". W rezultacie krzyż uległ rozbiciu. Zapewne jego górna część, padając na grunt lub kamień, złamała się w trzech miejscach. Niżej pokazano górną część krzyża po sklejeniu na "stanowisku klejenia" Widać, że odłamała się górna (w dwóch miejscach) i prawa część ramienia krzyża.

Górna część krzyża sklejona w trzech miejscach przez kamieniarza

Rezultat szybkiego klejenia (dokładniej)

Dalsza część klejenia będzie odbywać się, podobno, przy udziale Konserwatora zabytków.

Można mieć nadzieję, że odpowiednie instytucje przeprowadzą dochodzenie i dowiemy się kto doprowadził do tego niecnego czynu.

Więcej o zabytku:

Heś Robert - Kamienny Krzyż w Kijowicach. Pomniki Dawnego Prawa, Nr 1, maj 2008, s. 29-34 (14.10.2009 r. Dr R. Heś wyraził zgodę na umieszczenie tekstu na stronie)

http://www.suehnekreuz.de/polen/nschles/vogelgesang.htm

Wojtucki Daniel. Zabytki jurysdykcji karnej http://www.zjk.centrix.pl/index.php/krzyze-kamienne/

Kolejna informacja:
Skany z poniższego opracowania przysłała Danuta Obrębska-Kubik.

   

Dalsze losy krzyża:

Krzyż powrócił na dawne miejsce

Odbiór krzyża w Kijowicach