Herb Międzyborza według Wikipedii. Przyjęty do stosowania 30.08. 2001 r.
Inny podobny rysunek
Marek Nienałtowski
Dlaczego zainteresowałem się herbem Międzyborza. Może czas na jego zmianę?
25.07.2023 r.
Wstęp
Pisząc książkę o Podiebradach ziębicko-oleśnickich - poświęciłem nadaniom praw miejskich i herbom niewielki rozdział. Chciałem, aby dotarła do Komisji Heraldycznej MSWiA informacja, że Podiebradowie nadawali herby swoim miastom - Złotemu Stokowi w 1491 r., Srebrnej Górze - w 1540 r. i Międzyborzu - w 1639 r. Niestety, Komisja Heraldyczna nie przyjęła tego do wiadomości i dalej uważa, że Podiebradowie nie mieli takiego prawa. Dalej uważają, że pełny herb Oleśnicy (z klejnotami, hełmem i labrami) nie mógł nadać miastu książę Karol II (nie zachował się akt nadania dla Oleśnicy, ale istnieje dla Złotego Stoku). Ponad 400 lat jego używania na murach miasta, w pieczęciach i księgach się nie liczy. Dlatego pełny herb Oleśnicy mamy nazywać znakiem i wykreślić go z historii. W książce zamieściłem herby Złotego Stoku, Srebrnej Góry oraz Międzyborza. Obecnie trwają prace nad drugim wydaniem książki i dlatego dokonuję uzupełnień oraz poprawek. Poprawek nie wymagają dwa pierwsze herby - natomiast herb Międzyborza wymaga całkowitej zmiany, także w opisie.
Herb Międzyborza został opisany przez dwóch autorów - Otto Huppa w 1889 r. i Hugo Saurmę w 1870 r. Tak jak inni, przyjąłem w swojej książce [2] zapis O. Huppa sądząc, że jest nowszy i dlatego pozbawiony błędów. Okazało się to pomyłką.
Analiza rysunków obu herbów
W Wikipedii napisano "Herb Międzyborza - jeden z symboli miasta Międzybórz i gminy Międzybórz w postaci herbu, określony w uchwale w sprawie statutu miasta z 30 sierpnia 2001 roku. Herb taki pojawił się na pieczęciach miejskich w XVII w."
Niżej pokazany jest herb Międzyborza chyba w postaci młodej zielonej jodły jakby odrysowanej realnie - chyba widać poszczególne liście. W heraldyce stosuje się symboliczne zamienniki. Można sprawdzić jak te symbole wyglądają w Niemczech, wpisując do przeglądarki Tanne (lub Fichte) in Wappen, czyli Jodła (lub Świerk) w Herbie.
|
|
Herb Międzyborza według Wikipedii. Przyjęty do stosowania 30.08. 2001 r. |
Inny podobny rysunek |
Wyżej widać młode drzewko z liśćmi. Na jego pień nałożone są dwie (popękane?) deski w skos. Mają symbolizować krzyż, na którym rozciągnięto św. Andrzeja. Sam krzyż nawiązuje do dawnego patrona kościoła w Międzyborzu. Natomiast na ilustracjach męki św. Andrzeja widać ten krzyż obrócony o 90 stopni.
Opis (blazonowanie) herbu.
Opis herbu powinien być krótki, zwięzły w słowach, w precyzyjnym języku heraldycznym. Taki opis herbu jest nazywany blazonowaniem. Zasady blazonowania przedstawił A. Znamierowski [4] s.104. W Wikipedii podano blazowanie herbu MIędzyborza "Herb stanowi jodła barwy zielonej w srebrnym polu przekreślona czerwonym krzyżem świętego Andrzeja". Uważam, że jest to definicja błędna.
 |
 |
|
Herb Międzyborza na rysunku autorstwa Otto Huppa 1898 [1] |
Ten sam herb. Przyjąłem anlogiczny rysunek krzyża. Drzewo (Jodła lub świerk) pokazałem symbolicznie (wykorzystałem klipart). Ten herb Międzyborza umieściłem w książce |
Od czasu wydania książki (2013 r.) znalazłem ilustracje podważające rysunek wyżej pokazanego krzyża. Cofnąłem się do książki Hugo Saurmy z 1870 r.
 |
 |
|
Rysunek krzyża jako figury zaszczytnej na rysunku Hugo Saurmy 1870 [3]. Drzewo jeszcze w formie rysunku. |
Zalepka z XIX/XX w., na której krzyż ma kształt litery X, a drzewo ma kształt symboliczny |
Saurma przyjął zgodnie z zasadami heraldyki, że krzyż św. Andrzeja powinien występować na tarczy herbowej jako figura zaszczytna, tj. ma sięgać do brzegów tarczy (rys. wyżej z lewej). Zwany jest on krzyżem skośnym, dziesiętnym, mającym kształt litery X, będącej jednocześnie pierwszą literą greckiego słowa Xristos. Kształtem przypomina drzewo męki, na którym święty Andrzej poniósł śmierć. Jest często stosowany w heraladyce i weksykologii.
Blazonowanie wg H. Saurmy "Herbem miasta Medzibor jest wyrwane z korzeniami zielone drzewo (zazwyczaj świerk), pokryte dużym, czerwonym krzyżem świętego Andrzeja na srebrnym polu" Z analizy XVIII wiecznych pieczęci stwierdził, że krzyż był bardzo szeroki.
 |
 |
Herb Międzyborza na widokówce datowanej w 1938 r. |
Herb w kolorze. Słabo pokazane są korzenie. Poprawię jak znajdę w klipartach podobne korzenie, jak te z lewej |
Najwięcej informacji o herbie Międzyborza wniosła widokówka datowana na 1938 r., na której w górnym prawym rogu znajdował się niewielki wymiarowo, czarno-biały herb spełniający wymagania heraldyczne (pokazany wyżej z lewej). Być może ten herb powstał w latach 1933-1936, gdy trwała w Niemczech akcja zatwierdzania herbów powiatów i gmin (wtedy powstał herb powiatu oleśnickiego). Herby te opracowywali heraldycy niemieccy i były zatwierdzane przez heraldyków z archiwum wrocławskiego. Widać w nim krzyż w postaci figury zaszczytnej i wyrwane z korzeniami drzewo - zapewne iglaste. To dało mi ostateczne podstawy wykonania herbu pokazanego wyżej z prawej.
Moje blazonowanie - "W polu srebrnym czerwony krzyż św. Andrzeja, pod nim w polu tarczy zielone drzewo iglaste wyrwane z korzeniami" (godłami są - krzyż i drzewo). Jeśli na terenie gminy Międzybórz występują np. największe ilości świerków - to zamiast "drzewo iglaste" można wpisać "zielony świerk wyrwany z korzeniami". Wtedy też z klipartów można wybrać postać zielonego świerku. Ewentualnie zlecić artyście wykonania symbolicznego rysunku takiego drzewa.
Flaga Międzyborza
Z herbem wiążę się flaga. Z kolorów herbu wynikają kolory przyjęte na fladze. Czyli flaga powinna mieć kolor czerwono-zielono-biały (kolory dwóch godeł i tarczy). Należy sprawdzić w przeglądarce, czy jakieś miasto i gmina nie ma analogicznych kolorów flagi. Niestety, nie wszystkie gminy umieściły swoje flagi w Internecie. Po jakimś czasie mogą umieścić i potem protestować. Będzie bezpieczniej na tych 3-ch kolorach umieścić herb miasta. Aby herb miasta był dobrze widoczny można zmniejszyć szerokość płatów - czerwonego i białego, a na szerszym - zielonym umieścić herb miasta. Można też na fladze zielono-białej (dwóch płatach) umieścić czerwony krzyż św. Andrzeja. Nie będzie on już o kształcie figury zaszczytnej, ale jest używany na różnych flagach zagranicznych. Można szukać innych powiązań kolorów.
Literatura
Od autora • Lokacja miasta • Oleśnica piastowska • Oleśnica Podiebradów • Oleśnica Wirtembergów
Oleśnica za Welfów • Oleśnica po 1885 r. • Zamek oleśnicki • Kościół zamkowy • Pomniki • Inne zabytki
Fortyfikacje • Herb Oleśnicy • Herby księstw • Drukarnie • Numizmaty • Książęce krypty
Kary - pręgierz i szubienica • Wojsko w Oleśnicy • Walki w 1945 roku • Renowacje zabytków
Biografie znanych osób • Zasłużeni dla Oleśnicy • Artyści oleśniccy • Autorzy • Rysowali Oleśnicę
Fotograficy • Wspomnienia osadników • Mapy • Co pod ziemią? • Landsmannschaft Oels
Wydawnictwa oleśnickie • Recenzje • Bibliografia • Linki • Zauważyli nas • Interpelacje radnych
Alte Postkarten - widokówki • Fotografie miasta • Rysunki • Odeszli • Opisy wybranych miejscowości
CIEKAWOSTKI • ZWIEDZANIE MIASTA Z LAPTOPEM, TABLETEM ....
NOWOŚCI
