Monety oleśnickie

Monety wybite w okresie Piastów (Uwaga - tekst nieuktualniony - do historii monet z okresu Piastów odsyłam do artykułu prof. Borysa Paszkiewicza [9], [10] i [11).
Najwcześniejsze monety sugerujące związek z Oleśnicą pochodzą z lat 1230-1309. Na jednym z kwartników, pomimo występowania orła św. Jana Ewangelisty - znajduje się napis H DUX GLOGOVIE (Henryk książę głogowski), wskazujący na mennicę głogowską. Oleśnica od 1294 r. należała do księstwa głogowskiego i być może dlatego pojawiają się monety tam bite z "elementami oleśnickimi". Na temat najstarszych monet często zdania naukowców, firm aukcyjnych i kolekcjonerów są odmienne. Opinie naukowców również z czasem ulegają zmianie, co jest normalne. Nie zawsze autor strony za nimi nadąża.

Po powstaniu księstwa Oleśnickiego (1312-1313) - Oleśnica obok Trzebnicy, Wińska, Smogorzewa, Namysłowa i Sycowa miała już swoją mennicę. Była ona własnością księcia. Pierwsze monety księstwa oleśnickiego (parwus brakteatowy, z literą B. 15,3 mm, 0,308 g.) wybijał prawdopodobnie książę Bolesław w 1313-1321 r. (B. Paszkiewicz [9], [10]) i [11].

Monety miejskie, a może książęce?
Istnieje opinia [4], że mennica książęca była wydzierżawiona miastu, które biło kwartniki z dużą literą Z, jeleniem oraz napisem OLESNITZ. Podobną monetę biła mennica w Trzebnicy z napisem TREBNI. Od 1323 r. istniała unia monetarna Namysłowa z Oleśnicą, Wołowem i Trzebnicą. Poniższy kwartnik oleśnicki dostałem do sfotografowania od osoby chcącej zachować anonimowość. Dziękuję.

W 1300 r. rozpoczęto w Czechach produkcję groszy praskich (1/2 skojca lub 2 kwartniki), które stały się podstawowym środkiem płatniczym na Śląsku (i w Polsce) i wyparły kwartniki.

Halerz (grosz) oleśnicki?
Książęta oleśniccy najpewnej (tak jak i inni książęta śląscy) sprzedali lub wydzierżawiali mennicę miastu. Mennica miejska wybija monety o nazwie halerze (od miasta Halle) lub denary. Znany jest halerz oleśnicki z 1430 r. (ilustracja poniżej). Posiadał on średnicę 8-9 mm i wagę 0,16-0,21 g. Stanowił równowartość 1/12 grosza. Na rewersie znajdował się herb prowincji śląskiej - orzeł dolnośląski tj. z przepaską i z krzyżem.

Na awersie godło (uszczerbione) orzeł św. Jana Ewangelisty z herbu miasta. W literaturze numizmatycznej podaje się określenie "orzeł kroczący" - w rzeczywistości jest to orzeł stojący na wstędze (jak w herbie miasta). Widoczne są także litery C; M oraz O. Można sądzić, że ten napis wzorem innych miast oznaczał COM (MOC) - Moneta Olsensium Civitas? Sądzić też można, że te litery to M OL (Moneta OLsensis?). W Oleśnicy mogły być wybijane halerze kozielskie i wołowskie.

Halerz wołowski 1430-1440. Może wybijany w Wołowie za czasów Konrada X Białego (WCN). srebro 0.19 g, 14 mm,

Po śmierci Henryka I (1498 r.), księstwem ziębicko-oleśnickim rządzili wspólnie) jego synowie - Albrecht, Jerzy I i Karol I. Po śmierci Jerzego (1502 r.) - Oleśnicę obejmuje prawdopodobnie ksksiążę Albrecht. W 1511 r., po śmierci Albrechta - Karol obejmuje całą ojcowiznę.

Od 1507 r. bito w Złotym Stoku srebrne grosze, a od 1510 głównie Guldeny (floreny reńskie) z podobizną św. Jakuba, a od 1520 r. dukaty (floreny węgierskie) z podobizną św. Krzysztofa - patrona złotostockich górników i być może Podiebradów. Św. Krzysztof musiał zająć znaczące miejsce w rodzinie Podiebradów, skoro nawet zbudowana w 1605 r z inicjatywy Karola II ambona w kościele zamkowym była jakby podtrzymywana przez figurę tego świętego. Od 1528 r. zaczynają się pojawiać wielodukaty z podobizną Karola I. Złoty Stok był własnością Podiebradów do 1574 r., ale monety złote z herbem Podiebradów ziębicko-oleśnickich wybito tam jeszcze w 1582 roku (dwudukatówka - 7.0 g). Od 1591 r. istnieje mennica w Oleśnicy, lub monety medalowe są wybijane we Wrocławiu. Od 1611 Podiebradowie oleśniccy uzyskują prawo bicia monet.

Grosze: Średnica 25 mm, waga 1,66 g. Na awersie Napis tytularny: ALBERTUS ET KAROLUS D:G:D:M. Odczytanie skrótowców: D(EI) - z bożej, G(RATIA) - łaski, D(UX) - książę, M(MUNSTERBERGENSIS) - ziębicki. Cztery tarcze herbowe z herbu księstwa ziębicko-oleśnickiego: Herb księstwa ziębickiego, oleśnickiego, głogowskiego i hrabstwa kłodzkiego, Rewers: orzeł zapewne ziębicki, na piersi którego tarcza z herbem Podiebradów. Napis MONETA NOVA REICHSTEINENSIS (moneta nowa Złoty Stok). Wybito kilka odmian groszy, które różnią się najczęściej rozmieszczeniem tarcz herbowych z herbu księstwa ziębicko-oleśnickiego

Wybito trzy odmiany różniące się głównie rozmieszczeniem tarcz herbowych z herbu księstwa ziębicko-oleśnickiego. Śr. 24 mm, złoto, waga 3,3 g. Awers - postać św. Jakuba. W jego nogach tarcza herbowa Podiebradów. Awers: ALBE: KARLO: D: G: D: MUNS. Rewers: MONETA NOVA AUR(E) REICHSTI.[Fritz Rudolf Künker GmbH & Co. KG, Osnabrück; Lübke & Wiedemann KG, Leonberg]

Grosz - wybijano je w 1517-1519 r. Pokazany powyżej wybito w 1518 roku. Srebro.
Awers - postać Karola I, Napis otokowy KAROLUS G: G: D: MUNSTERBER.
Rewers - orzeł ziębicki z herbem Podiebradów na piersi. Napis otokowy MON NOVA REICHSTEIN:1518.
Waga 2,0 gramy, śr. 25 mm. Na jednej z odmian z 1519 r. postać Karola inaczej przedstawiona. Obok głowy znajdowały się inicjały mincerza H-D

Guldeny księcia Karola I (uwaga, większość ilustracji złotych monet pochodzi z www.kuenker. de)
Z postacią św. Jakuba i rozłożonym herbem księstwa ziębicko-oleśnickiego

[Fritz Rudolf Künker GmbH & Co. KG, Osnabrück; Lübke & Wiedemann KG, Leonberg]

[Fritz Rudolf Künker GmbH & Co. KG, Osnabrück; Lübke & Wiedemann KG, Leonberg]

1513 r.[Fritz Rudolf Künker GmbH & Co. KG, Osnabrück; Lübke & Wiedemann KG, Leonberg]

1514 r. [Fritz Rudolf Künker GmbH & Co. KG, Osnabrück; Lübke & Wiedemann KG, Leonberg]

1515 r.[Fritz Rudolf Künker GmbH & Co. KG, Osnabrück; Lübke & Wiedemann KG, Leonberg]

1516 r.[Fritz Rudolf Künker GmbH & Co. KG, Osnabrück; Lübke & Wiedemann KG, Leonberg]

1516 r. Inny tłok [Fritz Rudolf Künker GmbH & Co. KG, Osnabrück; Lübke & Wiedemann KG, Leonberg]

Gulden. od 1510 do 1520 (21?). Śr. 24 mm, złoto, 3,3 g. Awers - postać św. Jakuba. W jego nogach tarcza herbowa Podiebradów. Awers: KAROLUS D: G: D: 1515 Rewers: MONETA NOVA AUR(E) REICHSTI. Rozłożony herb księstwa ziębicko-oleśnickiego. Do 1519 r. inicjały mincerza H-D - Hans Dippold (1510 - 1520).
[Fritz Rudolf Künker GmbH & Co. KG, Osnabrück; Lübke & Wiedemann KG, Leonberg]
https://recherche.smb.museum/detail/2685474/karl-ii--von-m%C3%BCnsterberg%2C-herzog-von-schlesien

Mincerz I-T - Johann Tachner [9]
[Fritz Rudolf Künker GmbH & Co. KG, Osnabrück; Lübke & Wiedemann KG, Leonberg

Czy to są pierwsze monety mincerza N-B wybite dla Karola I. Nie posiadają daty. Wg Kunkera 1522 r. Pierwsza z nich z błędem w literze N.
Powrót do św. Jakuba. Przy jego nogach cyfry 22 dalej I i dalej ponownie I.
Rozłożony herb księstwa separowany grubszym krzyżem ze zdobieniami na końcach i umieszczonym na przecięciu herbem rodowym Podiebradów.
[Fritz Rudolf Künker GmbH & Co. KG, Osnabrück; Lübke & Wiedemann KG, Leonberg]

W nogach św. jakuba podobne cyfry jak wyżej. Normalny zapis inicjału N-B. Koło czapki świętego dwie gwiazdki.
[Fritz Rudolf Künker GmbH & Co. KG, Osnabrück; Lübke & Wiedemann KG, Leonberg]

1522 mincerz I-T Johann Tachner [9]. W tym roku wydano kilka odmian monety.
[Fritz Rudolf Künker GmbH & Co. KG, Osnabrück; Lübke & Wiedemann KG, Leonberg]

Dukat z 1528. Widoczna zmiana kształtu tarczy i inicjały bez błędu NB.
[Fritz Rudolf Künker GmbH & Co. KG, Osnabrück; Lübke & Wiedemann KG, Leonberg]

Inny dukat wybity w 1528 r. Pierwsze przedstawienie na monecie popiersia Karola I.
W latach 1627-28 bito również wielodukaty o wartości 2; 3; 4; 5; 6 dukatów.
[Fritz Rudolf Künker GmbH & Co. KG, Osnabrück; Lübke & Wiedemann KG, Leonberg]

Na pokazanym odrysie widać, że napisy otokowe są bardziej pełne niż na groszach i dukatach

Dukat z 1529 r. Widoczna różnica w stosunku do dukata z poprzedniego roku.
Czyli wykonano nowy stempel.[Fritz Rudolf Künker GmbH & Co. KG, Osnabrück; Lübke & Wiedemann KG, Leonberg]

Rok 1530, [Fritz Rudolf Künker GmbH & Co. KG, Osnabrück; Lübke & Wiedemann KG, Leonberg]

Rok 1531, [Fritz Rudolf Künker GmbH & Co. KG, Osnabrück; Lübke & Wiedemann KG, Leonberg]

Rok 1532. [Fritz Rudolf Künker GmbH & Co. KG, Osnabrück; Lübke & Wiedemann KG, Leonberg]

Rok 1535. [Fritz Rudolf Künker GmbH & Co. KG, Osnabrück; Lübke & Wiedemann KG, Leonberg]

1520 r. rozpoczęto wybijanie dukatów o wadze 3,5 grama (zamieniły guldeny o wadze 3,3 g), i średnicy 21 mm (wielkość obecnej 2-złotówki, lecz o 1/3 cieńsza). Na nich przedstawiano postać św. Krzysztofa. W 1521 r. mincerz miał inicjały I-T. W 1522 roku inicjały mincerza N-B w odbiciu lustrzanym litera N. Napis w otoku MONE(TA) AUR(EA) REICHSTEI(N)- Moneta Złota Złotego Stoku. Na rewersie herb księstwa ziębicko-oleśnickiego. W otoku napis tytularny: KAROLUS D: G: DUX MUNSTERB - Karol z bożej łaski książę ziębicki. Monety te wybijano w okresie 1521-1526 r.

Monety czterech książęcych braci
Po śmierci Karola I (1636 r.) - przez okres 6 lat księstwem oleśnickim i ziębickim rządzili wspólnie jego synowie: Joachim, Henryk II, Jan i Jerzy II. Joachim poświęca się karierze duchownej. Po śmierci Jerzego (1553) Jan przejmuje Oleśnicę. Henryk II obejmuje Bierutów już od 1543 r.
Pomimo tego, na monetach są oni wymieniani wspólnie, wg starszeństwa, aż do roku śmierci Jerzego. Joachim umiarł w 1562 r. Henryk II bierutowski umarł w 1548 r. Pierwszy wspólny dukat ukazuje się w 1637 r. i jest wybijany do śmierci Jerzego - 1553 r. Do 1538 r. na monetach pojawia sie inicjał mincerza NB. Od 1539 inicjał IB. Od 1544 r. monety pojawiają się bez inicjałów mincerzy. Od 1544-48 tarcza herbowa księstwa ziębicko-oleśnickiego ma zdobienia w postaci czegoś przypominającego ozdobne zakończenia sznurów. Od 1553 pojawiają się nowe inicały mincerza MS. Cały czas ulegaja także zmianie szczegóły postaci św. Krzysztofa, napisy, odstępniki itd.

Rok 1537. [Fritz Rudolf Künker GmbH & Co. KG, Osnabrück; Lübke & Wiedemann KG, Leonberg]

Złoty dukat o wadze 3,5 g i średnicy 21 mm z 1538 r.
Napis tytularny w otoku tarczy herbowej: IOACH: HEN: IO: GE: D: G: D: MUSTERB (Joachim, Henryk, Jan, Jerzy z Bożej łaski książęta ziębiccy). NB - inicjały mincerza.
[Fritz Rudolf Künker GmbH & Co. KG, Osnabrück; Lübke & Wiedemann KG, Leonberg]

Rok 1539. Ulegają zmianie inicjały mincerza na I-B. [Fritz Rudolf Künker GmbH & Co. KG, Osnabrück; Lübke & Wiedemann KG, Leonberg]

Rok 1540. [Fritz Rudolf Künker GmbH & Co. KG, Osnabrück; Lübke & Wiedemann KG, Leonberg]

1542 r. Data urozmaicona gwiazdkami, a tarcza herbowa wstązkami z kwiatami.
[Fritz Rudolf Künker GmbH & Co. KG, Osnabrück; Lübke & Wiedemann KG, Leonberg]

1544 r. Brak inicjałów mincerza. Tarcza herbowa otrzymuje zdobienia.
[Fritz Rudolf Künker GmbH & Co. KG, Osnabrück; Lübke & Wiedemann KG, Leonberg]

Rok 1545. [Fritz Rudolf Künker GmbH & Co. KG, Osnabrück; Lübke & Wiedemann KG, Leonberg]

Rok 1546. [Fritz Rudolf Künker GmbH & Co. KG, Osnabrück; Lübke & Wiedemann KG, Leonberg]

W 1545 i 1546 r. pojawiają się monety o wartości:1,5; 2 i 3 dukaty bez incjałów mincerza. W 1553 roku - moneta 4. dukatowa z inicjałem mincerza MS

[Fritz Rudolf Künker GmbH & Co. KG, Osnabrück; Lübke & Wiedemann KG, Leonberg]

Rok 1548. [Fritz Rudolf Künker GmbH & Co. KG, Osnabrück; Lübke & Wiedemann KG, Leonberg]

Rok 1553. Nowy inicjał mincerza M-S (Michael Stolz 1553 - 1555).
[Fritz Rudolf Künker GmbH & Co. KG, Osnabrück; Lübke & Wiedemann KG, Leonberg]

Rok 1551. [Fritz Rudolf Künker GmbH & Co. KG, Osnabrück; Lübke & Wiedemann KG, Leonberg]

Rok 1553.[Fritz Rudolf Künker GmbH & Co. KG, Osnabrück; Lübke & Wiedemann KG, Leonberg]

Rok 1554 (moneta nie ujęta w katalogach, nie wiem czy we wszystkich?).
[Fritz Rudolf Künker GmbH & Co. KG, Osnabrück; Lübke & Wiedemann KG, Leonberg]

Monety (dukaty) Jana Podiebrada
Wybijane w 1553- 1564 (w 1565 r. Jan Podiebrad umiera). Po raz pierwszy pojawia się na monecie nazwa OLS, lub OL - Oleśnica.

Złoty dukat o wadze 3,5 g i średnicy 21 mm. Na awersie popiersie księcia Jana Podiebrada. Napis w otoku IOHAN D: G: DUX: MUNST: SLE: OLS: COM: GLA. (Jan z bożej łaski książę ziębicki na Śląsku, oleśnicki, hrabia kłodzki. Rewers: herb księstwa ziębicko - oleśnickiego. Inicjały mincerza MS. Napis otokowy MONETA AURE NOVA REICHSTEIN (moneta złota nowa Złotego Stoku), [Fritz Rudolf Künker GmbH & Co. KG, Osnabrück; Lübke & Wiedemann KG, Leonberg
https://recherche.smb.museum/detail/2685474/karl-ii--von-m%C3%BCnsterberg%2C-herzog-von-schlesien]

Rok 1554. [Fritz Rudolf Künker GmbH & Co. KG, Osnabrück; Lübke & Wiedemann KG, Leonberg]

Rok 1555. [Fritz Rudolf Künker GmbH & Co. KG, Osnabrück; Lübke & Wiedemann KG, Leonberg]

Rok 1556. [Fritz Rudolf Künker GmbH & Co. KG, Osnabrück; Lübke & Wiedemann KG, Leonberg]

Rok 1557. [Fritz Rudolf Künker GmbH & Co. KG, Osnabrück; Lübke & Wiedemann KG, Leonberg]

W 1556 r. znikają z dukata inicjały mincerza MS, ponownie pojawia sie ozdobny sznur przy tarczy księstwa ziębicko-oleśnickiego. Na dukacie z 1559 zamiast skrótu COM, pojawia się skrót CO. W 1561 pojawia się skrót OL zamiast OLS i GL zamiast GLA. Popiersie Jana Podiebrada ma zmienianą fryzurę, brodę i wąsy.

Na dukacie z 1559 r. widoczna zmiana fryzury. [Fritz Rudolf Künker GmbH & Co. KG, Osnabrück; Lübke & Wiedemann KG, Leonberg]

dukat 1560 aukcja [Lugdunum GmbH, The Lugdunum Sale 15]

1561. Moneta z postacią księcia Jana
Własność: Münzkabinett Staatliche Museen zu Berlin - Stiftung Preußischer Kulturbesitz
http://ww2.smb.museum/ikmk/object.php?id=18216185

Rok. 1562. [Fritz Rudolf Künker GmbH & Co. KG, Osnabrück; Lübke & Wiedemann KG, Leonberg]

Rok 1563. [Fritz Rudolf Künker GmbH & Co. KG, Osnabrück; Lübke & Wiedemann KG, Leonberg]

Ta sama moneta w odrysie z kwiatonami związanymi z herbem Podiebradów

Na dukacie z 1563 i 1564 r. kolejne drobne zmiany. Awers: IOHAN.D.G.DVX.MuN.SL.OL.CO.GL. Rewers: MONETA.AVRE.NOVA.REICHSTFNI.
Oddzielne tarcze herbowe. 3,53 g, 22 mm. [Fritz Rudolf Künker GmbH & Co. KG, Osnabrück; Lübke & Wiedemann KG, Leonberg]

Po śmierci ojca Karola I - Jan Podiebrad w 1536 r. każe wybić monety 2; 3 i 5 dukatową.
[Fritz Rudolf Künker GmbH & Co. KG, Osnabrück; Lübke & Wiedemann KG, Leonberg]

Moneta trzydukatowa. Te same parametry jak wyżej. Różnica w napisie w postaci Karola, napisu Ziębice i innych szczegółach
Własność: Münzkabinett Staatliche Museen zu Berlin - Stiftung Preußischer Kulturbesitz http://ww2.smb.museum/ikmk/object.php?id=18216180

Monety dukatowe księcia Joachima oraz jego bratanków Henryka III i Karola II
Henryk II i Karol II byli książętami na Bierutowie pod opieką księcia Joachima. Bite w latach 1553-1562

Rok 1555. [Fritz Rudolf Künker GmbH & Co. KG, Osnabrück; Lübke & Wiedemann KG, Leonberg]

Rok 1557. [Fritz Rudolf Künker GmbH & Co. KG, Osnabrück; Lübke & Wiedemann KG, Leonberg]

Rok 1558, [Fritz Rudolf Künker GmbH & Co. KG, Osnabrück; Lübke & Wiedemann KG, Leonberg]

Książę Joachim wybił w 1558 monetę medalową 2. i 3 dukatową na część swojego ojca Karola I.
Wyżej moneta 2 dukatowa. Średnica 28 mm. 6,8 g. Awers: + IOACHIM D G DVX MONSTERBE AETATIS SVAE 55 -/ II - LI
Rewers: KAROLVS D G DVX MONSTERBERGENSIS -/ PA-TER
Własność: Münzkabinett Staatliche Museen zu Berlin - Stiftung Preußischer Kulturbesitz http://ww2.smb.museum/ikmk/object.php?id=18216178

Monety wybite przez Henryka III i Karola II
Od 1548 r. byli oni książętami bierutowskimi, od 1569 również oleśnickimi. Po śmierci Henryka III w 1587 r. - Karol II rządził samodzielnie w księstwie oleśnickim.

Moneta dukatowa - Henryk III i Karol II z 1565 r. Przykładowa moneta z podobizną św. Krzysztofa wybita w 1564 r. w Złotym Stoku, waga 3,5 grama. Napis otokowy HENRI: KARL: D: G: DUC: MUNSTRBER(GE).[Fritz Rudolf Künker GmbH & Co. KG, Osnabrück; Lübke & Wiedemann KG, Leonberg]

Data wybicia 1582. Nad tarczą herbową księstwa ziębicko-oleśnickiego napis H(enrich), H(erzog) Z(u) M(unsterberg). Na awersie św. Krzysztof.

Monety wybite w okresie rządów księcia Karola II Podiebrada
Przez dłuzszy ow s czasu (od 1570 r.) występowała przerwa w biciu monet (wyżej pokazana dwudukatówkę wybito w 1582 r. za czasów Henryka III). Począwszy od 1591 r. zaczyna działać menica w Oleśnicy i zaczyna się początkowo bicie medali i monet medalowych. Prawdopodobnie Karol II uzyskał zgodę na bicie monet w 1611. Mennica książęca stała na ul. Rycerskiej, niedaleko rynku.

Karol II. 1612. Nowy pieniądz. Raitpfennig. Dwie odmiany srebrna i miedziana.
Na awersie stylizowany napis CAROLUS, zwieńczony mitrą książęcą, w której data 1612. Niżej herb w postaci orła ziębickiego, na piersi którego tarcza z herbem Podiebradów. Inicjały G(ott) I(st) M(ein) T(rost). Na rewersie napis "W roku 1611 jest ta książęca moneta wykonana i od 1612 dnia 11 listopada jest poręczona słowem". Widoczny znak Basiliusa von Sonn, mincerza oleśnickiego w latach 1612-1614. Niżej skrótowiec S.I.V.G.I * B.V.S.M (Stephan Jessenskys von Gross-Jessen * Basilius von Sonn Münzmeisters)

Talar srebrny, waga 29 g. Awers: Postać Karola II. Napis otokowy: CAROLUS: D: G: DUX: MUNST: ET: OLS: CO: GLA:
(Karol z bożej łaski, książe ziębicki i oleśnicki, hrabia kłodzki. Rewers: Po raz pierwszy pokazano na monecie pełny (z klejnotami) herb księstwa ziębicko-oleśnickiego. Napis otokowy SUPRE: PER: UT: SIL: CAPIT: 1611. Wybito kilka rodzajów różniących się szczegółami (zmiany mincerzy) w latach w 1611-1616 r. Mincerz Christoph Hedwiger

Rok 1613

Kopia powyższej monety z 1980 r.

Karol II. 1/2 Talara. Srebro z 1611-1613 r. Napisy otokowe jak wyżej.
W dolnej części rewersu monety znak mincerza Christoph Hedwiger z lat 1611-12

Nietypowa moneta - 1/2 talara 1613. 1,5 g. Na awersie stylizowany napis CAROLUS, zwieńczony mitrą książęcą.
Poniżej napis GOT IST MEIN TROST 1613. Na awersie orzeł ziębicki z herbem Podiebradów na piersi, otoczony wiankiem z mirty

1/4 talara 1614. Na rewersie nietypowe (bogatsze) zdobienia tarczy herbu księstwa. Widoczny znak Basiliusa von Sonn, mincerza oleśnickiego

1/4 talara z 1613 r.

Dukaty
Uwaga: Dukaty o wysokiej wartości artystycznej stanowiące często obiekt kolekcjonerski bywają nazywane dukatami typu medalowego. Stanowiły one najczęściej monety podarunkowe, nagrodowe itp.

Dukat wybity w 1593 r. przez Karola II. śr. 22 mm.
Własność Muzeum Narodowe w Warszawie

Karol II 1612 r. 2 dukaty śr. 30 mm. ślady oprawy jako medalu nagrodowego itp.
Awers: CAROLUS: D: G: DUX: MUNST: ET: OLS: CO : GLA. rewers:
Rewers: SUP(remus): PER: UT(ramquo): VT: SIL(esiam): CAP(itaneus)T 1612 Tarcza pięciopolowa zwieńczona mitrą książęcą.
Znak mincerza Christopha Hedwigera w latach 1611-1612. Moneta ta była wcześniej umiesczona na łańcuszkach.
Własność: Münzkabinett Staatliche Museen zu Berlin - Stiftung Preußischer Kulturbesitz http://ww2.smb.museum/ikmk/object.php?id=18230904

1/2 dukata z 1612 bita stemplem groszela. Skrót tytułu C-H-Z-M
Carl herzog zu Munsterbrg.[Fritz Rudolf Künker GmbH & Co. KG, Osnabrück; Lübke & Wiedemann KG, Leonberg]

Wybito dwa rodzaje monety 1/2 dukatowe oraz kilka rodzajów 1 dukatowych. Wyżej przykładowy dukat.
Dzielony napis - awers: CAROL(us): D: G: DUX: MUNST(sterbergensis: ET: OLS(ensis):
Rewers: CO(mes): GLA(censis): SUP(remus): PER: UT(ramquo): SIL(esiam): CAP(itaneus). 1613.
Na rewersie inny, niż dotychczas, kształt tarczy herbowej, zwieńczonej mitrą książęcą

W okresie 1611-1616 (i pośmiertnie w 1617 r.) wybito wielodukaty o wartości 2; 3; 4; 41/2; 5; 6; 7; 8; 9; 10.


6 dukatów z 1611 r. Postać Karola II, śr. 28 mm, 20.94 g. Prawdopodobnie bita tym samym stemplem co srebrny talar. Moneta ta została sprzedana na aukcji za 32.000 $ [Fritz Rudolf Künker GmbH & Co. KG, Osnabrück; Lübke & Wiedemann KG, Leonberg]

Karol II z 1612. Wielki herb księstwa ziębicko-oleśnickiego. Znak mincerza Christopha Hedwigera.
[Fritz Rudolf Künker GmbH & Co. KG, Osnabrück; Lübke & Wiedemann KG, Leonberg]

Karol II 1612 r. 4 dukaty, śred. 36 mm. Rozdzielony herb księstwa. Znak mincerza Christopha Hedwigera
Własność: Münzkabinett Staatliche Museen zu Berlin - Stiftung Preußischer Kulturbesitz
http://ww2.smb.museum/ikmk/object.php?id=18245476

1612 r. Karol II 5 dukatów

2 dukaty z 1614 o śr. 28 mm na:
http://ww2.smb.museum/ikmk/object.php?id=18230905

Karol II 1616 r. Analogiczną monetę wybito w 1616 r., stemplem monety 1 talarowej z 1616 r. średnica 28 mm, 20,73 g.

Greszel wybity jednorazowo w 1612 r. Skrót tytułu książęcego C-H-Z-M. Tym stemplem bito złote półdukaty

monety srebrne 3 krajcarowe z 1611-1615. śr. 20 mm, 1.54 gr. z podobizną Karola II.
dwa różne znaki mennicze. Napis otokowy dzielony pomiędzy awers i rewers

Monety pośmiertne (pogrzebowe, pamiątkowe, medale pogrzebowe) Karola II
Po śmierci Karola II wybito w 1617 r. sześć rodzajów monet pośmiernych. Dostawali je w trakcie pogrzebu członkowie rodziny i zaproszeni goście. 10-dukatów (35 gram złota), 6 dukatów wybitych stemplem 10 dukatów, 2 dukaty, 1 talar (28 gram srebra) wybity stemplem 10 dukatów oraz 1/2 talara. Ponadto 1/8 talara wybite stemplem 2 dukatów.


Karol II. 1617. Srebrny talar. Tym samym stemplem wybito 10 i 6 dukatów. Awers:Napis otokowy zewnętrzny : MEM(oriare): FUN(ebri): CAR(oli) II: S(acri): I(mperii): PR(incipis): DUC(is) SIL(esiae): MUNS(terbergenis): OLS(nensis): COM(itis): GLA(censis): OP(time): MER(iti). Napis otokowy wewnętrzny:?? Rewers : FIDUS DEO ET REGI PATRIAE GRAT(us) SUIS DESIDER (abilis) VIXIT SPE IM(m)ORT(alis) GLOR(iae), NON TERR(ae) SED COEL(o) COGIT(avit).

Karol II. 1617. 1/2 talara. Srebro
Awers.: Popiersie Karola II w prawo. Napis otokowy: MEM. CAROL. II.DVC. SIL. MONS: OLS. SVP: CAP. SIL.
Revers: zawiera legendę otokową i w polu siedmiowierszową PAT. PA. AD. BRAT. IMMORT. TRANSI: OBIIT. SVM. Poziomo: SVOR. ET. /
PAT. DESID. AN. / MDCXVII. M. IAN. / XXVIII. HO. MAI. / DIMI. X. AET. / LXXII. MIN. / XII. HEBD. /

Najczęściej, jako "pośmiertne" (rozdawane w czasie pogrzebu) używane były monety srebrne o nominale 1/8 talara

Monety pośmiertne nie były przeznaczone do obiegu, ale jako pamiątkowe, nagrodowe lub manifestacyjne.

W tym krótkim okresie panowania dwóch braci, wybito wiele nominałów monet i w każdym w nich wiele rodzajów, różniących się szczegółami. W okresie 1619-1623 wybito kilkanaście rodzajów halerzy (groszy). W 1619 r. halerze srebrne. Potem do 1623 r. bito trzy-halerzówki. Jednocześnie bito kilkanście rodzajów trzy-krajcarówek, także do 1623 r. Od 1621 roku rozpoczęto bić monety-Kippery o nominale 24 krajcarów, aż do końca działania mennicy. Monetę o nominale 48 krajcarów bito tylko w 1621 roku. W 1619-1621 bito monety o nominale 1/2 talara. Monety talarowe ze srebra bito w okresie 1619-1620, oraz w 1620 monetę 2 talarową. Monety dukatowe (złote) bito od 1619 do 1622. Równiez wtedy bito wielodukaty o nominale 2-8 dukatów. Na tych dukatach widoczne są twarze obu książąt z profilu. Jest to istotna informacja historyczna.

Reasumując - w okresie panowania obu książąt wybijano monety o nominałach: 8-, 6-, 5-, 4-, 3-, 2-, 1- dukatatów; 2-, 1- , 1/2- talara; 48-, 24-, 3- krajcary i 3-, 1- halerze.



Karol II. 1617. 1/8 talara wybite stemplem 2 dukatów. Srebro .Awers: popiersie Karola II w prawo. Napis otokowy: MEM. CAR. II.DV. SIMONS. OLS. SVP. CAP. SIL. Rewers: zawiera legendę otokową i w polu pięciowierszową: INT. LYCTY.ET. SVSP. ILL.DO.ET.TO:PATR .Poziomo:BIIT. / A.MDCXVII / M.IANXXVIII / HO.MED.X / MATc/. Na rysunku wyraźniejsze napisy [7]. Odrys- Własność W. B. P. w Opolu

Złoty dukat z dłuższym popiersiem z 1619 r., śr. 22 mm. Inicjały mincerza BH (Burhardt Hase, niekiedy Haase)
Własność Muzeum Narodowe w Warszawie

Za czasów Henryka Wacława i Karola Fryderyka mincerzami byli (w nawiasach podano inicjały mincerza): 1619 (OM), 1619 (BH) 1620 (BH), 1620 (HT) 1621 (BH), 1622 i 1623 (BZ). HT to Hans Tuchmann. BZ - Balthasar Zwirner, BH - Burkhard Haase

Dukat z 1620 r. z krótkim popiersiem. Inicjały mincerza BH (Burhardt Hase)
[Fritz Rudolf Künker GmbH & Co. KG, Osnabrück; Lübke & Wiedemann KG, Leonberg]

Ten sam dukat w ozdobnej srebrnej oprawie z uszkiem/
Własność Muzeum Narodowe w Warszawie

Złote, bite, 5 dukatów 1620 r. Inicjały mincerza BH (Burhardt Hase). Ø 41 mm, 17,13 g.
Awers: w potrójnym wewnętrznym gładkim, o perełkowym otoku, dwa popiersia braci Henryka Wacława (z lewej) i Karola Fryderyka (z prawej) Podiebradów. Poniżej data 1620 z dekoracją po bokach. Napis na górze przerwany jabłkiem królewskim. Napis D:G+HEINRI.WENCES+ET+CAROL.FRIDE.FRAT.
Rewers: W pojedynczym wewnętrznym otoku perełkowym, przerwanym w górze i dole dużym herbem księstwa ziębicko-oleśnickiego z trzema klejnotami, napis DVC. SIL. MONS. - .ET. OLS. CO:GLA. Po bokach herbu znak mincmistrza B-H.
Własność Muzeum Narodowe w Warszawie

Złote 3 dukaty wybite w 1621 r. z podobiznami braci - księcia bierutowskiego
Henryka Wacława Podiebrada (z lewej) i księcia oleśnickiego
Karola Fryderyka Podiebrada (z prawej). Ø 31 mm, 10.32 g. Dobrze widoczne zdobienia na pancerzu. MIncerz HT
Własność Muzeum Narodowego w Warszawie

Złoty dukat z 1621 r. Srednica 22 mm. Burgardt Hase.
Własność Muzeum Narodowe w Warszawie

4 dukaty z 1622. MIncerz HT
[Fritz Rudolf Künker GmbH & Co. KG, Osnabrück; Lübke & Wiedemann KG, Leonberg]

1/2 talara. 1620 r. Srebro. Rzadko spotykane przedstawienie 5-cio klejnotowego herbu księstwa ziębicko-oleśnickiego

48 krajcarów bite w 1621 r. 4 odmiany. Mincerz HT

48 krajcarów 1621 r.

24 krajcary z 1623 r. z postaciami braci. Srebro. 4,28 gram. Bez znaku mincerza.

24 krajcary z 1621 ze znakiem mincerza

24 krajcary. 1621 r. ze słabo widocznym znakiem mincerza

Ta sama moneta z lepiej widocznym znakiem mincerza H T

Powyższe monety 24 i 48 krajcarowe uznawane są za Kippery (wyjaśnienie niżej)

trzy krajcary z 1619 r.

Trzy krajcary z 1620 r.

Mincerzem był wówczas BZ - Balthasar Zwirner. Na awersie z pięciopolowego herbu księstwa (zobacz wyżej) wybrano herb księstwa ziębickiego (oleśnickiego?) i głogowsko-żagańskiego. Na rewersie zaś wstawiono chyba herb księstwa oleśnickiego, ale bez krzyża.

Poniższa 3-halerzówka - zawiera herb Podiebradów z pola sercowego herbu księstwa ziębicko-oleśnickiego. Bito także 3-halerzówki nie posiadające "szachownicy" głogowsko-żagańskiej i herbu księstwa ziębickiego.

Na tej monecie z herbem Podiebradów nierozpoznany inicjał (skrót intencji?) IHH

Za czasów Henryka Wacława i Karola Fryderyka mincerzami byli (w nawiasach podano inicjały mincerza): 1619 (OM), 1619 (BH) 1620 (BH), 1620 (HT) 1621 (BH), 1622 i 1623 (BZ). Obecnie wiadomo, że HT to Hans Tuchmann. BZ - Balthasar Zwirner, BH - Burkhard Haase

W latach 1619-1623 nastąpił kryzys monetarny tzw. Kipper und Wipperzeit. Wówczas w monetach zaniżano zawartość srebra. Spowodowało to hiperinflację (wartość pieniądza obniżyła się do 8%). W księstwie oleśnickim kipperami były monety 24 krajcarowe wybite w 1621-1623 roku oraz 48 krajcarowe wybite w 1621 r. Również w mennicy oleśnickiej bito 24 i 48 krajcarowe monety na zlecenie króla Czech Fryderyka I Wittelsbacha.

Aby przywrócić wartość pieniądza - 26. 06.1623 roku, cesarz Ferdynand II nakazał zamknąć wszystkie mennice książęce i miejskie na Śląsku (także w Oleśnicy) i bicie monet jedynie w cesarskiej mennicy we Wrocławiu. Dopiero w grudniu 1623 r. przeprowadzono reformę monetarną, dewaluując monety inflacyjne (np. moneta 24-krajcarowa miała wartość trzykrajcarówki). Jednocześnie cesarz zmniejszył uprawnienia książąt śląskich w dziedzinie monetarnej. To pozwoliło przywrócić do obiegu dobrą monetę. Nastąpiła wtedy ponad 50-letnia przerwa w biciu monet przez książąt oleśnickich, czego przyczyną była głównie wojna trzydziestoletnia.

Ponowna działaność mennicy nastąpiła za czasów Wirtembergów. Związane było to z zatrudnieniem w 1672 r. znanego mincerza Jana Neidhardta (medale) a także Samuela Pfahlera (monety) i innych. Wirtembergowie oleśniccy długo prosili cesarza o zgodę na bicie monet. Uzyskują ją zapewne w 1674 r. Mennica w Oleśnicy działa do 1680 r., potem przeniesiono ją do Bierutowa, rezydencji księcia Chrystiana Urlryka. W 1699 r. mennica przenosi się do Oleśnicy na stałe, wraz z Chrystianem Ulrykiem. Mincerze 1669 - LL (Łukasz Laurencjusz), 1673-78 - SP (Samuel Pfahler), 1693 - IIT ( Johann Justus Tolle), 1678 - FCV ( Franz Carl Uhle).

Monety Sylwiusza Fryderyka księcia wirtembersko - oleśnickiego od 1674 r. do 1697 r.

Za czasów Sylwiusza Fryderyka bito: 2-, 1-, 1/2- i 1/4 talary; 15-, 6-, 3- i 1 krajcary oraz 3 halerze

Greszle. (Gröschel, Dreier) - to moneta nie mająca polskiego odpowiednika równa 3 halerzom (czyli 3/4 krajcara = 1/4 grosza). W polskiej powojennej numizmatyce nazywany "groszyk" (wyjaśnienie podane przez Piotra Kalinowskiego). W latach 1674-1697 wybito wiele rodzajów greszeli

Krajcary bito w latach 1674-95 (3 krajcary), 1674 - 97 (VI krajcarów), 1674-1678,1694 - (XV krajcarów). Monety te poza nominałem, imieniem i portretem księcia oraz szczegółami ikonograficznymi postaci i legend nie różniły się znacznie. Dlatego przedstawiono tylko pojedyncze egzemplarze. Napisy otokowe (legendy): Najczęściej Avers: popiersie księcia w prawo, w otoku SYLVI: FRID: D: G: DVX: WIRT: T: I: S: OLS;
Revers: Orzeł dolnośląski (z Piastów), po jego bokach S - P (Samuel Pfahler - mincmistrz), w otoku CO: MONT: DO: I: HEID:STER: & ME.

Rozwiązanie skrótowej legendy pozwala odczytać pełną tytulaturę księcia: SYLVI[us] FRID[ericus] D[ei] G[ratia] DVX WIRT[embergensis] T[ecensis] I[n] S[ilesia] OLS[nensis] CO[mes] MONT[isbelligardi] DO[minus] I[n] HEID[enheim] STERN[berg] et ME[dzibor].Napisy otokowe na monetach o mniejszej średnicy - są bardziej skrótowe, np.: SYL: FRI:, D:G:D: , T:I:S:O: itp. Oznaczają one: Sylwiusz Fryderyk z bożej łaski książę Wirtembergii, Tec, na Śląsku Oleśnicy; Hrabia Montisbelligardi (Mompelgard), pan na Heideheim, Sternberg i Międzybórz. Niekiedy występuje w końcu napisu skrót OLS&B, co oznacza: Oleśnica i Bierutów

Talary
W latach 1675 - 1677 bito 1/4 talara, 1/2 talara wybito w 1795 r. Talary bito od 1674 r. do 1694

1/4 talara z 1695 r. o nietypowym, ciekawym projekcie.
Inspektor menniczy I.I.T - Johann Justus Tolle

1/2 talara z 1695 r., Inspektor menniczy I.I.T. Ciekawe przedstawienie upiększenia tarczy księstwa wirtembersko-oleśnickiego

Talar z 1795 r. Na rewersie znany napis SI DEUS PRO NOBIS, QUIS CONTRA NOS. Inspektor menniczy I.I.T.

Talar pośmiertny, srebrny, śr. 4,6 cm. waga 27,84-27,97g. wybity w 1686 r. przez Sylwiusza Fryderyka z powodu śmierci matki - Elżbiety Marii Podiebrad - nestorki pierwszej śląskiej linii Wirtembergów. Na talarze pokazany profil księżny z lat wcześniejszych (była to kobieta niespotykanej urody). Sygnowany: I.N. Jan Neidhardt. Powiększ Awers: głowa w zawoju w prawo, napis ELISABET MARIA. DUC. WURTEMB. TEC. (Elżbieta Maria, księżna wirtemberska i z Teck.
Rewers: w wieńcu czternastowierszowy napis: CAR. FM. D. MONST. OLS. /FILIA/. SYLVII. DUC. WURT. ET TEC. / CONIUX. / VII. LIBERORUM. ET XI NEPOTUM. /MATER. ET. AVIA. / UBIQ. BENE MERITA. / D. 17. MARTY. A. C. 1686. / VITAM. / OUAM. A: C. 1625. D. II. MAY. COEPERAT / ET. IMUL. PODIBRAT. REG. FAMILIAE / MEMORIAM. / NON. ITEM. VIRTUTIS. SUAE. / FAMAM. FINIIT. (córka Karola Fryderyka, księcia ziębickiego i oleśnickiego, małżonka Sylwiusza, księcia wirtemberskiego i z Tecka, matka siedmiorga dzieci i babcia jedenastu wnuków, wszędzie dobrze się zasłużywszy; dnia 17 III 1686 r. dokonała żywota, który się rozpoczął dnia 11 V roku pańskiego 1625 r., a tym samym zakończył sie ród królewski Podiebradów, ale nie sława jej cnót.)

1/4 talara wybitego w 1686 r. - moneta pośmiertna Elżbiety Marii z Podiebradów.
Źródło NumisBids

Odrys 1/4 talara wybitego w 1686 r. - moneta pośmiertna Elżbiety Marii z Podiebradów.
Stąd na awersie herb księstwa ziębicko-oleśnickiego Podiebradów

2 Talary z 1674 r. Ø 48 mm, Srebro 56,55 g. Postać Sylwiusza Fryderyka. Napis otokowy wokół postaci SYLVIUS. FRIEDERICUS:
D: G: DUX: WIRTEM: TEC: I: S: OLS: (Sylwiusz Fryderyk z bożej łaski książę Wirtembergii, Tec, na Śląsku Oleśnicy.
Na rewersie herb księstwa wirtembersko-oleśnickiego. Napis otokowy COM: MON: DO: I: HE: ID: STERNB ET MEDZ. 1674.
(hrabia Mompelgart, pan na Heideheim, Sternberg i Międzyborzu). Grawer Samuel Pfahler

1 talar odmiana z 1675 r. Awers: popiersie księcia w prawo. Inskrypcja SYLVI.FRID:D:G:DUX:WIRT:TE:I:S:OLS.
Rewers: Tarcza herbu wirtembersko-oleśnickiego z czteroma klejnotami. Na górze data rozdzielona herbem 16-75.
Na dole inicjały grawera S-P. Inskrypcja: CO:MON:DO:I:H serce z krzyżykiem E:ID:STER:&ME (ligatura)

Talar z okazji ślubu Sylwiuszq Fryderyka z Eleonora Charlottą 1676. Talar wybity stemplem dukata
Awers: popiersie Sylwiusza w zbroi, w prawo. W otoku: D.G. SYLVIUS. FRIDERICUS. DUX. WURT. T.I.S. OLS.

Talar z 1696 r.wybity z okazji 40 lecia urodzin Eleonory Charlotty.
Na awersie Sylwiusz (rok przed smiercią) i jego małżonka Eleonora Charlotta, która przeżyła męża o 46 lat.
Grawer Johann Neidhardt, a insprktor menniczy I.I.T.
Na awersie Jehowa nad widokiem Oleśnicy. Kliknij, aby powiększyć rewers

Dukaty złote o wadze 3, 5 g. wybito w 1675 i 1676. Nie różnią się napisami i postaciami, w stosunku do talarów.

Monety Chrystiana Ulryka I, księcia wirtembersko - oleśnickiego na Bierutowie od 1673 r., na Oleśnicy od 1698 do 1704 roku.

Za jego panowania mennictwo oleśnickie, pod względem ilościowym i wartości pieniężnej osiągnęło swój szczyt. Wybijano: 1-, 1/2- i 1/4 dukata, 1-, 1/2- i 1/4 talara oraz 15-, 6-, 3-, 1- i 1/2 krajcara oraz 3 halerze (greszle).

Bito również 3 krajcary o wadze 1,7 g. w latach 1678, 1695, 1696, 1698,1701, 1702.
Monety 6 krajcarowe o wadze 3,2 g. w latach 1678, 1679, 1680,1695.
15 krajcarów w latach 1678, 1679.
W 1698 r. inspektorem menniczym był L.L.

Chrystian Ulryk dwa lata przed śmiercią (1702) na monecie talarowej. Inspektor menniczy Christian von Loh

1/4 złotego dukata z 1685 r. waga 0,9 g. Zapewne tym stemplem bito również 1/8 dukata

1/2 złotego dukata 1,71g wybite z okazji ślubu z Sybillą Marią w 1683 r. 14,5x14,5mm.

1/2 (1,7 g) i dukat (3,5 g) wybity w 1680 r. z powodu śmierci pierwszej żony księcia - Anny Elżbiety

Dukat okolicznościowy (medalowy), złoty, bity, 1686 r. Ø 23,7 mmm, 3,44 g. z okazji urodzin syna Chrystiana Erdmanna.
Awers: Ręka wyłaniająca się z obłoków podaje dziecku siedzącemu na posłaniu insygnia władzy książęcej - berło i koronę.
Inskrypcja ET NUNC - ET OLIM.
Awers: na ołtarzu ułożone w trójkąt 15 gorejących serc. Na brzegu ołtarza inskrypcja: CHRISTIANO,
na cokole inskrypcja: ERDMANNO/DUC.W.T.O & B. Pod cokołem inskrypcja: NATO D 24 AUGUSTI/1686.
Inskrypcja w półkolu: HAE(ligatura)C SACRANT - CORDA VASALLI

Dukat wybity w 1700 r. z okazji ślubu z Zofią Meklemburską.
Własność Muzeum Narodowe W Warszawie

Ciekawy dukat z 1696 r. z rozłożonym herbem księstwa wirtembersko-oleśnickiego i inicjałami D C V, co oznacza Dux Christian Ulryk.
Własność Muzeum Narodowe w Warszawie

Dukaty ponadto bito w 1679, 1681, 1698, 1701, 1703. W 1701 wybito również monetę o wartości 2 dukatów.

Monety Juliusza Zygmunta (1673-1684) księcia wirtembersko-oleśnickiego na Dobroszycach i jego syna Karola (1697-1745) księcia na Bierutowie.

Talar pośmiertny z podobizną księcia Juliusza Zygmunta wybity w 1684 r. przez jego żonę Annę Zofię. Średnica 41 mm, waga 28,84 g.
Awers: IULIUS . SIGISM : D G : DUX . W . T . I . S . OLS
Rewers: Wszystkie napisy w postaci chronostychu (więcej).
Napis otokowy FELICI TEMPORE EDITO D 18 AUG VETVSTAE STIRPIS HENETAE ANNA SOPHIA MECLENBVRGENSIS IPSI TRADITVR D 5 APR .
Napis nad drzewem: EXVSTA EST ARBOR SIC EXIT GLORIA MVNDI! D 15 OCT.
Napis po obu stronach pnia drzewa: SVRCVLVS EX - DEMPTO PRO /GNATVS STI - PITE REGNET!/ D 11 MART.
https://www.sixbid-coin-archive.com/#/de/search?text=oels&modal=true

Książe bił też krajcary: 15 krajcarów w 1678 i 1679 r., 6 krajcarów w 1678-1680, 3 krajcarówki 1678 r i krajcary w 1679 r. Monety były bite w Olesnicy. Mincerzem był Samuel Pfahler. Wardejnem Franz Carl Uhle, stemple wykonywał Johann Neidhardt. Więcej o tych monetach

15 krajcarów. AVERS: Julius Zygmunt w zbroi. Napis otokowy IULIUS SIGISM DG DUX WURT: T. I. S. OLE
Rewers: Herb księstwa oleśnickiego. Napis otokowy: CO: MONTB:DO I HEID: STERNB:& MEZIBOR. Inicjały wardejna FCV. 1679
Śr. 31 mm, waga 5,6 g

3 krajcary 1, 75 g. Napisy skracane.
Krajcar ma śr. 18 mm, wagę 0,7 g Więcej o tych monetach

Jego syn Karol był w latach 1704 -1707 opiekunem (regentem) nieletniego księcia oleśnickiego Karola Fryderyka. W tym czasie oraz w okresie panowanie na Bierutowie bił do 1712 krajcary, także o nominale 3 i 6 krajcarów. W 1705 r również wybił monetę dukatową. W napisie otokowym dodawał, że jest księciem oleśnickim i bierutowskim. Po 1710 r., gdy cesarz Józef I uznał go za niezdolnego do rządów - zaprzestał wybijania monet.

Monety Karola Fryderyka księcia wirtembersko-oleśnickiego w latach 1707-1744, administratora księstwa wirtemberskiego w 1738-1744 r.

Na rewersie monety z 1739 r. umieszczono herb 6. polowy, obejmujący także herb księstwa oleśnickiego i udekorowany orderem księstwa wirtemberskiego. Na tych monetach umieszczano sygnaturę I T (Jonas Thiébaud, micerz ze Stuttgartu w latach 1734-1740

Na awersie monety z 1740 r. książe jest przedstawiony jako kawaler polskiego orderu Orła Białego.
Zaś na rewersie nie umieszczono herbu księstwa oleśnickiego w polu sercowym - czyli jest to typowy herb księstwa Wirtembergii.
Moneta ta była wybita w mieście Stuttgart (Badenia - Wirtembergia)

W latach 1741-1743 bito w Wirtembergii fenigi i krajcary, na których książę tytułowany był równiez księciem oleśnickim

Monety Karola Chrystiana Erdmanna księcia wirtembersko-oleśnickiego 1745-1792 r.

Po Wirtembergach, od 1793-95 r. tytułu książąt oleśnickich używali również książęta z linii brunszwicko-lüneburskiej. Wydawali monety, na których nie umieszczali tytulatury oleśnickiej (ani herbu) i dlatego monety te nie są tutaj pokazane. Dwie monety, które w katalogach muzelanych są uznawane za medale umieszczono w dziale Medale oleśnickie.

Przeliczenia wartości monet:Wiardunek = 1/4 grzywny = 12 groszy
biały grosz = 1/48 grzywny - Jan Turzo, jako biskup wrocławski Jan V, wybijał w latach 1506-1509 w nyskiej mennicy grosze, talary oraz dukaty. Ciekawą monetą jest tak zwany grosz biały, nazwa ta odnosi się do grosza śląskiego, jego emisję uzgodniono w porozumieniu z 1506 roku między miastami Wrocławiem, Świdnicą, biskupem wrocławskim Janem V Turzonem a książętami legnicko-brzeskim i ziębicko-oleśnickim. Grosz biały zawierał 0,78 g czystego srebra, odpowiadał wartości 1/36 florena, występował też jako jednostka obrachunkowa równa 12 halerzom lub 6 denarom
1 marka = 60 groszy
1 skojec = 2 grosze
1 fennig = 2 halerze
1 denar = 2 halerze
1 krajcar = 4 fennigi = 8 halerzy
1 grosz = 12 fennigów = 24 halerzy
1 gulden (fl) = 60 k(g)rajcarów = 240 fennigów = 480 halerzy
1 złoty gulden = 2-3 guldeny
1 dukat = 4 guldeny
5 srebrnych groszy = 1 gulden.
floren - florencka moneta złota o wadze 3,54 g. Odpowiednik węgierskich guldenów, cekinów (Włochy), goldguldenów (Niemcy), złotych florenów (Czechy), złotych ecú (Francja), czerwonych złotych (Polska).

Po wojnach napoleońskich, przeprowadzono w Niemczech reformę pieniężną. Zlikwidowano dobre grosze, krajcary, groszyki, trojaki, denary i inną drobną monetę. Odtąd 1 talar równał się 30 srebrnym groszom, natomiast 1 sgr = 12 fenigom. Następna reforma pieniężna nastąpiła w r. 1875. Wtenczas wprowadzono dziesiętny system miar i wag, a talary zastąpiono markami (1 tal. = 3 marki) i fenigami.
Siła nabywcza pieniądza na Śląsku - http://publikacje.m4n.pl


Zdaniem prof. Borysa Paszkiewicza pokazany kwartnik oleśnicki jest falsyfikatem		Kwartnik trzebnicki




Postacie orła św. Jana Ewangelisty z różnych bić (stempli)


Grosze i półgrosze oleśnickie z ok. 1505 roku. Stosunki wymiarowe: grosz 24 mm, półgrosz 18 mm


Półgrosz i grosz oleśnicki wybijany w Oleśnicy w 1505 r. Awers: orzeł z przepaską księżycową - najpewniej ziębicki. Napis: ALBERTUS:ET:KARLUS:DV:M. Rewers: orzeł św. Jana Ewangelisty. Pierwsza z lewej (półgrosz) pochodzi z prywatnej kolekcji oleśnickiego kolekcjonera). Na wstędze, którą trzyma w szponach orzeł widoczna litera S (skrót od święty), istniejąca również na późniejszych herbach. Napis: MONETA: DVDVM: OLSENSIUM. Rok emisji 1505 r. Srebro, 1,7 grama, śr. 24 mm. Półgrosz 18 mm, 9 gram. Katalogi wyszczególniają 5 rodzajów monet groszowych i 6 rodzajów monet 1/2 grosza [Gabinet numizmartczny D. Marciniak]


Greszel z 1695 r. mający wartość 3 halerzy. Srebro. 0,6 g. Na awersie herb księstwa Wirtembersko-olesnickiego zwieńczony mitra książęcą. W tym czasie (jeszcze i w 1699 r.) wardejnem mennicy oleśnickiej jest LL czyli Łukasz Laurencjusz. Iinicjały umieszczono pod ogonem orła


Półkrajcar (1/2 krajcara) z 1682 r. 0,6 g. Srebro. Bity jednostronnie w latach 1680-1684