Marek Nienałtowski
Pomnik ofiar I Wojny Światowej
2004 r.

Pomnik poświęcony ofiarom I Wojny Światowej - Kriegsdenkmal (inna używana nazwa - Ehrenmal - pomnik chwały) stał w okolicach pokazanego niżej Domu nad Stawami (Teichhaus), w ówczesnym Parku Miejskim, na niewielkim wzniesieniu. Niestety, nie jest pokazany na planie miasta z 1939 r.

Widok na pomnik od strony wojskowego placu ćwiczeń. Widoczny Dom nad Stawami, na którego miejscu znajduje się obecnie scena amfiteatru. Z kolekcji A.F.
Widok na pomnik od strony stawu
i Domu Nad Stawami. Z Ebay.de

11.07.2007 r. Uzupełnienie
Wybudowanie pomnika zainicjował Związek Weteranów Wojennych w Oleśnicy (Kriegerverein Oels) w 1931 r. Na jego czele stał od roku 1929 Georg Hentschel, również radny miejski od 1920 r. Znany jako współwłaściciel Domu pod Kielichem (lub tylko sklepu). Pomnik miał być wybudowany w 1933 r. z okazji 50-lecia Związku Weteranów Wojennych w Oels. Patronem honorowym był były następca tronu. Powołano 30-osobowy komitet budowy pomnika. Przed podjęciem decyzji o budowie i miejscu jego rozmieszczenia (analizowano kilka lokalizacji) wykonano wstępną wizję pomnika pokazaną niżej (rysunek odręczny). Wszystkie niżej omawiane materiały pochodzą z archiwum Stanisława Kokota, obecnie w Dziale Dokumentów Życia Społecznego PiMBP.

Widok czołowej strony kolumny
(z mieczem, datą i napisem)
Widok tylniej strony kolumny (z krzyżem)
Prawa strona otoczenia pomnika (lewa strona symetryczna). Widać je na poniższym zdjęciu

Kiedy już zapadła decyzja o budowie pomnika, wykonano jego projekt końcowy (widok z przodu, widok z góry). W kwietniu 1933 r. zainicjowano zbieranie datków od osób prywatnych i firm (m.in. duży datek pieniężny wnieśli właściciele drukarni). Wśród wpłacających był także Związek Morski, Związek Artylerzystów, Strażaków, cechy, sklepy itp. Częściowy spis ofiarodawców umieszczono w dodatku do Lokomotive an der Oder. Po zebraniu pieniędzy i zakupieniu materiałów - 10 maja 1933 r. rozpoczęto budowę, zamurowując w fundamencie miedzianą tubę (pojemnik) z materiałami pamiątkowymi.

Pomnik po wybudowaniu. Widoczna bryła pomnika i jego otoczenie. Za pomnikiem widoczny półokrągły placyk otoczony niskim wałem ziemi. Z lewej widoczna trybuna Stadionu Miejskiego, a z prawej dach budynku Finanzamtu (ZBK) Z. Ebay.de


Pomnik przy końcu lat 30-ych. Z Ebay.de


Otoczenie pomnika od strony stawu. Dzisiaj dalszą część tego trawnika
zajmują ławki amfiteatru. Fot. z kolekcji J.K.

Z opowiadań mieszkańców wynika, że górna część pomnika została rozebrana, lub rozleciała się w latach 70-tych. Według Małgorzaty Lipskiej "Pomnik został rozebrany w latach 90-tych". W rzeczywistości nastąpiło to w 1992 r., co jest udokumentowane. Prezes Towarzystwa Przyjaciół Miasta Oleśnicy - Stanisław Kokot wówczas napisał "podczas rozbiórki zniszczonego w trakcie działań wojennych pomnika ... ". Jeszcze w 1956 r. nie widać było szczególnych zniszczeń pomnika. Czy w ten sposób ukryto udział przedsiębiorczych działkowiczów w jego rozbieranie z cegieł? Jak rzeczywiście wyglądał pomnik przed rozbiórką dowiemy się ze zdjęć, które mogą się kiedyś pojawić.

Podczas rozbierania pozostałości i fundamentów pomnika znaleziono pojemnik z materiałami pamiątkowymi. Opis i wymiary pojemnika oraz jego zawartość opisał S. Kokot jako przewodniczący Towarzystwa Przyjaciół Miasta Oleśnicy (strona pierwsza, druga). W tubie były także przedstawiane wyżej plany pomnika.

Posiadam część zeskanowanych materiałów zawartych w tubie - mogę je udostępnić do tłumaczenia. Tuba i wszystkie oryginały (łącznie z pieniędzmi) powinny znajdować się w archiwum UM. Może kiedyś, jak powstanie ponownie muzeum miejskie, będą cennymi eksponatami opisującymi historię Oleśnicy.

Pomnik po wojnie był wykorzystywany do celów propagandowych. Na poniższym zdjęciu widać sterczące nad pomnikiem 3 pręty (rury?). Nie wiadomo czy to były wzmocnienia konstrukcji (cegły odpadły), czy może dodano mini-maszty do zawieszania flag?


Pomnik z polskim godłem, przed nim, w pewnym oddaleniu, portret Bolesława Bieruta
Czyżby zdjęcie wykonano przed rokiem 1956?.


Od autora Lokacja miasta Oleśnica piastowska Oleśnica Podiebradów Oleśnica Wirtembergów
Oleśnica za Welfów
Oleśnica po 1885 r. Zamek oleśnicki Kościół zamkowy Pomniki Inne zabytki
Fortyfikacje Herb Oleśnicy Herby księstw Drukarnie Numizmaty Książęce krypty
Kary - pręgierz i szubienica Wojsko w Oleśnicy Walki w 1945 roku Renowacje zabytków
Biografie znanych osób Zasłużeni dla Oleśnicy Artyści oleśniccy Autorzy Rysowali Oleśnicę
Fotograficy Wspomnienia osadników Mapy Co pod ziemią? Landsmannschaft Oels
Wydawnictwa oleśnickie Recenzje Bibliografia Linki Zauważyli nas Interpelacje radnych
Alte Postkarten - widokówki Fotografie miastaRysunki Odeszli Opisy wybranych miejscowości
CIEKAWOSTKI ZWIEDZANIE MIASTA Z LAPTOPEM, TABLETEM ....
NOWOŚCI