Marek Nienałtowski
Rusznikarze oleśniccy

W Oleśnicy od dawna istnieli rusznikarze wytwarzający na zamówienie książąt i szlachtę broń myśliwską, a dla bractwa strzeleckiego - broń strzelecką. Np. w 1700 r. istnieli trzej mistrzowie rusznikarstwa, prowadzący trzy warsztaty, w kórych byli zatrudnieni czeladnicy i uczniowie. Rusznikarze uzyskali szczególne zyski od 1810 r. bo wtedy król Prus Fryderyk Wilhelm III nakazał powołanie bractw strzeleckich w każdym mieście, a każdy członek bractwa musiał mieć broń strzelecką. Również powołanie landwehry w 1813 r. (obrony krajowej) spowodowało wybudowanie w miastach arsenałów, gdzie przechowywane uzbrojenie musiał ktoś konserwować w okresie pokojowym. Chociaż w arsenałach istniał zbrojmistrz (waffenmeister), to niekiedy zlecano prace warsztatom rusznikarskim. Nie wiadomo kiedy w Oleśnicy wybudowano arsenał, wzmiankowany był już w 1830 r. przy Zeughaus strasse 7 (ul. Arsenalna (B. Prusa).

Służył dla przechowywania uzbrojenia i prochu dla istniejącego od 1813 r. 2 (oleśnckiego) Batalionu Landwehry, który wchodził w skład 3 Dolnośląskiego Regimentu Landwehry nr 50, powoływanego na wypadek wojny i ćwiczeń (manewrów). Magazyn prochu mógł istnieć w którejś wieży miejskiej. W 1862 r. już nie wymieniono w Oleśnicy żadnego rusznikarza, natomiast było dużo rzemieślników o specjalnościach wskazujących na możliwość wykonania lub naprawienie prostych strzelb (tokarze, kowale, ślusarze i cieśle).

Również powinien istnieć na początku XX rusznikarz (büchsenmacher) naprawiający broń myśliwską i może nawet ją wytwarzający. Niestety, nie pozostały żadne znane mi ślady takiej działalności (Jak piszą na Forum Nyskim - wytwory nyskich rusznikarzy można oglądać na forach rosyjskich).

Ostatnio Remigiusz Szczuraszek natrafił na dwóch wcześniej nieznanych rusznikarzy:

Carl Gottlieb Fitschulkt - źródło: https://www.alamy.com/a-pair-of-flintlock-pistols-e-l..

Rusznikarz z Oleśnicy (Oels), zmarły w 1836 roku. Inicjały E. L. z sygnatury na pistoletach najprawdopodobniej należały do ojca Carla Gottlieba, który prowadził warsztat rusznikarski jeszcze pod koniec XVIII wieku.

Franz Krause - źródło: https://www.alamy.com/long-arms-modern-hunting-weapons...

Oels, ok. 1885 roku. To nowoczesna jak na tamte czasy broń myśliwska, tzw. drilling combination gun (kal. 16/11 mm).

I od dawna wymieniany na tej stronie:

Eduard Schlundt

W Niemczech natrafiono na ślad sztucera wykonanego przez oleśnickiego rusznikarza. Dostałem niewyraźne zdjęcie nazwiska rusznikarza do rozpoznania od osoby, która dostała je od jeszcze kogoś, kto byłby skłonny kupić ten sztucer, jeśli jest związany z Oleśnicą. Na zdjęciu widać nazwisko (wygrawerowane chyba na kolbie) i Oel (zapewne skrót nazwy Oels). Okazało sie, że jest to nazwisko oleśnickiego rusznikarza Eduarda Schlundta, który był wzmiankowany w spisie mieszkańców jako waffenmeister w 1921 r. Mieszkał przy Blücherstrasse 5 (obecnie Klonowa) przy dawnym cmentarzu. Dom ten obecnie nie istnieje. Schlundt już nie był wymieniony w spisie mieszkańców z 1935 r. Nie wzmiankowano też innego oleśnickiego rusznikarza, gdyż taniej sztucer "fabryczny" można było kupić w sklepie w Oleśnicy. Jeśli ktoś chciał mieć sztucer z wygrawerowanym swoim nazwiskiem, ewentualnie ze scenami myśliwskimi - jechał do Wrocławia, w którym wytwarzano dobrą broń myśliwską na zamówienie.

#ciekawostka #olesnica Fitschulky... - Remigiusz Szczuraszek | Facebook


Od autora Lokacja miasta Oleśnica piastowska Oleśnica Podiebradów Oleśnica Wirtembergów
Oleśnica za Welfów
Oleśnica po 1885 r. Zamek oleśnicki Kościół zamkowy Pomniki Inne zabytki
Fortyfikacje Herb Oleśnicy Herby księstw Drukarnie Numizmaty Książęce krypty
Kary - pręgierz i szubienica Wojsko w Oleśnicy Walki w 1945 roku Renowacje zabytków
Biografie znanych osób Zasłużeni dla Oleśnicy Artyści oleśniccy Autorzy Rysowali Oleśnicę
Fotograficy Wspomnienia osadników Mapy Co pod ziemią? Landsmannschaft Oels
Wydawnictwa oleśnickie Recenzje Bibliografia Linki Zauważyli nas Interpelacje radnych
Alte Postkarten - widokówki Fotografie miastaRysunki Odeszli
Opisy wybranych miejscowości
Szukam sponsora do wydania książki o zamku oleśnickim
CIEKAWOSTKI ZWIEDZANIE MIASTA Z LAPTOPEM, TABLETEM ....
NOWOŚCI