Skarby Wirtembergów z miejscowości Pokój pójdą pod młotek

Marek Nienałtowski
Skarby Wirtembergów z miejscowości Pokój pójdą pod młotek
27.03.2022 r.

Pani Elżbieta Gosławska z Pokoju, redaktorka Monografii Pokoju (przy pisaniu której współpracowałem) powiadamia mnie o aktualnych wydarzeniach związanych z historią tej miejscowości. Tym razem dowiedziałem się, że 30 marca 2022 r. pod młotek Domu Aukcyjnego Neumeister w Monachium pójdzie tzw. Skarb Wirtembergów, czyli ok. 600 dzieł sztuki, które zostały wywiezione z pałacu Wirtembergów w Pokoju (katalog [1]). Były one umieszczone wcześniej w 60. drewnianych skrzyniach, w których mniejsze dzieła sztuki były zawinięte w gazety z 1912 r. Więcej i ciekawie o historii Skarbu powiedział Prezes Stowarzyszenia Pokój OPP Hubert Kołodziej

Pod względem historycznym można owe dzieła sztuki podzielić na trzy części związane z trzema liniami śląskich Wirtembergów na Pokoju. Mnie najbardziej interesują pozostałości po I linii - po księciu wirtembersko-oleśnickim Karolu Erdmannie. Pominąłem pozostałości po II i III linii - można je zobaczyć w katalogu aukcyjnym, chociaż nie wszystkie eksponaty zostały w nim wymienione (np. brakuje białej broni i medali - może będą w kolejnym katalogu).

Niżej z lewej wystawiony na aukcję portret Marii Zofii Wilhelminy - żony księcia Erdmanna. Po kliknięciu na nim pojawi się większy portret bez ramek, który faktycznie widnieje w tym katalogu.

Z lewej portret księżnej Marii Zofii Wilhelminy w gronostajowym płaszczu książęcym, z orderem - żony księcia wirtembersko-oleśnickiego Erdmanna, autorstwa Johanna Georga Ziesenisa. Wymiar 82x66 cm (bez ramy). Cena 10-20 tys. euro. Nic nie napisano o istnieniu sygnatury malarza. Zapewne jest to kolejna kopia. Z prawej wcześniej opisany obraz z sygnaturą, który prawdopodobnie wykorzystywano do wykonywania kopii. Być może po to, aby umieścić je w zamku oleśnickim oraz w pałacu w Pokoju. (w Pokoju zamieszkiwano latem). Obraz zakupiono za 11.700 euro.

Mało znany obraz przedstawiający księcia wirtembersko-oleśnickiego Erdmanna. Jest przepasany niebieską szarfą duńskiego Orderu Słonia. Z lewej obok mitry leży inny order - może domowy - wirtemberski. W prawej dłoni trzyma "buławę"(laskę) pułkownikowską. Lewa ręka oparta jest na hełmie z puklami piór w trzech kolorach. W dali widoczny jest pałac, który w tej postaci istniał od 1779 r. [3]. Czyli ten obraz powstał po 1779 r. i dlatego został chyba błędnie datowany w katalogu. Wymiary 145x107 cm. Cena 5-6 tys. euro. Obraz sprzedano za 6.500 euro.

Z prawej pokazałem inny podobny obraz mogący być kopią. Był on wystawiony na licytacji w Sothebys w 2018 r. i został sprzedany [2]. Jak widać był w jakiś sposób uszkodzony. Różni się on od obrazu z lewej kilkoma szczegółami. Na przykład - na płaszczu książęcym widać mniejszy haftowany order, co umożliwiło pokazanie jego w całości. Jednocześnie płaszcz przesłania część ręki i widać inne odległości piór od płaszcza. Na lewym obrazie widać, że mitra jest częściowo przysłonięta orderem, w odróżnieniu od przedstawienia na obrazie z prawej.

Oprócz obrazów do licytacji przedstawiono srebrne zastawy stołowe, wykonane przez wrocławskich złotników (na każdym są słabo widoczne ich punce). Niżej pokażę zaledwie kilka kompletów pochodzących z okresu rządów księcia Erdmanna, czyli sprzed 1792 r.

Srebrna zastawa wykonana w 1792-1793 we Wrocławiu przez Tobiasa Meyera i Gottlieba
Benjamina Vogtmanna dla księcia Erdmanna. Niestety, chyba nie doczekał ich dostarczenia, bo zmarł w końcu 1792 r.
Cena 20-30 tys. euro

Srebrne talerze w ilości 10 sztuk wykonane we Wrocławiu w latach 1746 - 1758 przez
Johanna Gottlieba Schmidta. Cena 8-12 tys. euro

Na każdym większym talerzu istniał herb księstwa witembersko-oleśnickiego i monogram księcia - CCE HZWO czyli
Carl Christian Erdmann Herzog Zu Wuerttemberg-Oels

Kolejnych 10 talerzy wykonanych we Wrocławiu w latach 1776 - 1797 (?) przez
Carla Gottfrieda Haase. Cena 8-12 tys. euro

Cztery talerze wykonane we Wrocławiu jakoby w latach 1737 - 1745 przez Christiana Kretschmera.
Podane daty mogą budzić wątpliwości, gdyż książę objął księstwo dopiero w październiku 1744 r.,
ale do 1746 r. często przebywał w Kopenhadze. Cena 4-6 tys. euro. Więcej talerzy w poniższym linku

Miejmy nadzieję, że Muzeum Śląska Opolskiego i inne instytucje dokonają zakupów na miarę swoich skromnych środków. Warto zachować pamiątki z historii Śląskich Wirtembergów.


Za 300-400 euro można kupić portret księcia Erdmanna z ok. 1780 r.	Pokazano w katalogu złoty klejnot medalowy odlany dla Sylwiusza Nimroda (z jego popiersiem) i przekazany oleśnickiemu bractwu kurkowemu z okazji uzyskaniu przez księcia tytułu króla kurkowego. Nie wiadomo czy ten medal również będzie licytowany, czy jest tylko ilustracją do tekstu

Pani Elżbieta Gosławska z Pokoju ponownie przysłała interesujące informacje. Obrazy księcia Erdmanna i jego żony Zofii kupiło Muzeum Śląskie w Goerlitz. Muzeum Śląska Opolskiego kupiło znaczną ilośść eksponatów i podobno zapełnią one nową salę - Wirtembergów (Śląskich). Więcej o eksponatach, skrzyniach, licytacji itp. na https://opowiecie.info/bedzie-sala-wirtembergow-mso/