Św. Jana piszący ewangelię, nad nim siedzi orzeł z nimbem, trzymający księgę
Marek Nienałtowski
Święty Jan - Apostoł i Ewangelista - zapomniany patron Oleśnicy
16.10.2025 r.
Pomysł ustanowienia św. Jana Apostoła i Ewangelisty patronem Oleśnicy przedstawił radnym burmistrz J. Bronś. Projekt został przyjęty 29 stycznia 2013 r. przez oleśnicką Radę Miasta 11 głosami. 5 radnych głosowało przeciw - argumentując to potrzebą konsultacji społecznych - jednak ich wniosek nie przeszedł w głosowaniu. W dyskusji radni m.in. wspominali że św. Jan "przyczyni się do otwartości i wrażliwości na obecność różnych kultur czy wyznań. Będzie można organizować tzw. Dni Janowe, odpust św. Jana. W czasie tych dni będzie można organizować wiele imprez kulturalno-rekreacyjno-handlowych, prezentacje kultury regionalnej, mniejszości narodowych, biegi uliczne, zabawy, konkursy dla dzieci, uliczne teatry". Zaś sam burmistrz Bronś argumentował, że 27 grudnia (dzień związany z św. Janem Apostołem) stanie się świętem, które przyciągnie do Oleśnicy wielu gości. Stwierdził, że "nie chcę zdradzać szczegółów, ale na pewno wykorzystamy tradycje związane ze wspomnieniem św. Jana."
Ja się cieszyłem, że przy okazji wzrośnie znaczenie herbu Oleśnicy. Sądziłem, że 27 grudnia stanie się dniem herbu, że młodzież szkolna będzie wiedziała jak z atrybutów św. Jana apostoła powstał herb św. Jana Apostoła, że również burmistrz Bronś tego się dowie i poprawi ten debilny herb, który bezmyślnie zalecał przyjąć swoim radnym.
Po roku - 21 lutego 2014 Metropolita Wrocławski otrzymał dekret Stolicy Apostolskiej zatwierdzający ustanowienie Świętego Jana Ewangelisty patronem Oleśnicy. Za pośrednictwem proboszcze bazyliki mniejszej Władysława Ozimka dekret został wręczony burmistrzowi miasta. Oficjalne ogłoszenie św. Jana Ewangelisty patronem miasta nastąpiło w czasie Dni Oleśnicy 6 i 7 czerwca 2014 r.
Oleśnica stała się jedynem miastem w Polsce, którego patronem stał się Jan Apostoł. Natomiast św. Jan Chrzciciel jest patronem kilku polskich miast.
Atrybuty św. Jana Ewangelisty
Do najbardziej znanych atrybutów należy orzeł, książka (ewangelia), pióro, niekiedy biały gołąb. Często pokazują św. Jana jako zajętego pisaniem ewangelii, niekiedy obok niego widać białego orła ze złotym nimbem. Bardzo często widoczny jest tylko orzeł św. Jana siedzący na ewangelii lub trzymający ją w szponach. Również pokazują orła trzmającego w szponach, zamiast ewangelii, białą papierową wstęgę z napisaną na niej pierwszą lub inną strofą ewangelii. Obecnie najbardziej uproszczoną wersją atrybutów św. Jana jest biały orzeł z nimbem, trzymającego w szponach białą krótką wstęgę z naniesionym napisem jego imienia - w postaci św. Jan lub św. Jan Ewangelista. Niżej pokażę te atrybuty w wymienionych postaciach.
Św. Jana piszący ewangelię, nad nim siedzi orzeł z nimbem, trzymający księgę
Biały orzeł św. Jana siedzący na księdze - ewangelii
Biały orzeł św. Jana trzyma w szponach ewangelię
Biały orzeł św. Jana trzyma białą wstęgę ze strofami ewangelii.
Ta biała wstęga jest odzwierciedleniem białych stron ewangelii
Biały orzeł św. Jana trzyma białą wstęgę z napisanym imieniem św. Jana.
Tak symbolicznie był przedstawiany św. Jan wśród pozostałych trzech apostołów
Powyższe ilustracje pochodzą z Pinterest.com, gdzie zebrałem swoje piny przedstawiające orła jako symbol św. Jana Apostoła (2257) Pinterest.
Ostatnie przedstawienie białego orła ze złotym nimbem trzymającego w szponach białą wstęgę, na której znajduje się czarny napis Św. Jan lub Św. Jan Ewngelista, po umieszczeniu na czerwonym tle stało się herbem św. Jana (w europejskim kręgu kulturowym). Niżej pokazano herby św. Jana z XIX, XX i XXI w.
 |
 |
 |
|
Saurma 1870 r. [2] - Biały orzeł z nimbem stoi na białej wstędze |
Hupp 1894 r. [1] - Biały orzeł z nimbem stoi na białej wstędzę. Widać nogi odmiennego koloru. |
Ok. 1920 - Biały orzeł z nimbem stoi na białej wstędze. Ebay.de |
 |
 |
 |
Używany już w 1860 r. potem 1960-1980. Zalecany do użycia w Oleśnicy przez Komisję Heraldyczną MSWiA w 2006 r. |
Używany od 1989, przyjęty przez Komisję Heraldyczną po skardze burmistrza Bronsia na opieszałość KH w 2006 r. |
Komisja Heraldyczna zatwierdziła ten herb do użycia w 2019 r. Burmistrz Bronś zalecił swoim radnym nie przyjmować go. Dlatego jest schowany w UMO. Burmistrz Horbacz chyba też nie jest zwolennikiem jego przyjęcia. Ma być dalej używany debilny herb |
Z powyższych ilustracji wynika, że twórcy herbów wiedzieli, że wstęga, na której stoi orzeł św. Jana powinna mieć kolor biały, bo wstęga jest namiastką biblii (książki), w której kartki są zazwyczaj białe. Pisałem i mówiłem o tym na posiedzeniach Towarzystwa Przyjaciół Oleśnicy, ale burmistrz Bronś musiał mieć rację i ostatecznie doprowadził do tego, że Komisja Heraldyczna musiała zatwierdzić w 2006 r. ten głupawy herb. Przyjmowano częściej, że orzeł jest cały biały. W wspólczesnej heraldyce przyjmuje się, że godło znajdujące się w polu tarczy powinno być przedstawione symbolicznie. Co znaczy, że orzeł nie musi mieć widocznych wszystkich piór w skrzydłach i korpusie, a tylko ich symboliczną ilość i pokazanych symbolicznie. Na przyjętym herbie Oleśnicy z 2006 r. jest kilkadziesiąt piór, których kształt wskazuje, że rysownik nie uważał na lekcjach biologii w SP, gdy pokazywano rysunki opierzenia ptaków. Na powyższych pięknych dwóch herbach widać ich symboliczną ilość. Ponadto przyjęty w 2006 r. rysunek orła i wstęgi jest zbyt mały w stosunku do wielkości tarczy, co jest istotnym błędem i taki herb nie powinien być przyjęty do użycia (na przykład wg zasad stosowanych we Wrocławiu).
Co dalej z patronatem św. Jana nad Oleśnicą???
Być może w kościele wspominano o patronacie św. Jana. Natomiast radni oleśniccy zapomnieli o czym mówili. Burmistrz Bronś zapomniał o dacie 27 grudnia i ściąganiu gości. Ponadto zapomniał o "wykorzystaniu tradycji związanych ze wspomnieniem św. Jana." A mógłby przynajmniej w debilnym herbie Oleśnicy usunąć złoty (żólty) kolor ze wstęgi, uporządkować piórka w orle i go powiększyć. Dlaczego wstydzą się w Oleśnicy największego atrybutu patrona miasta i go pomniejszają w herbie? Podobno ci, co znają układy wiedzą dlaczego nagle przyjęto patronat i również nagle przestano o nim mówić.
Literatura:
Od autora • Lokacja miasta • Oleśnica piastowska • Oleśnica Podiebradów • Oleśnica Wirtembergów
Oleśnica za Welfów • Oleśnica po 1885 r. • Zamek oleśnicki • Kościół zamkowy • Pomniki • Inne zabytki
Fortyfikacje • Herb Oleśnicy • Herby księstw • Drukarnie • Numizmaty • Książęce krypty
Kary - pręgierz i szubienica • Wojsko w Oleśnicy • Walki w 1945 roku • Renowacje zabytków
Biografie znanych osób • Zasłużeni dla Oleśnicy • Artyści oleśniccy • Autorzy • Rysowali Oleśnicę
Fotograficy • Wspomnienia osadników • Mapy • Co pod ziemią? • Landsmannschaft Oels
Wydawnictwa oleśnickie • Recenzje • Bibliografia • Linki • Zauważyli nas • Interpelacje radnych
Alte Postkarten - widokówki • Fotografie miasta • Rysunki • Odeszli • Opisy wybranych miejscowości
CIEKAWOSTKI • ZWIEDZANIE MIASTA Z LAPTOPEM, TABLETEM ....
NOWOŚCI